امواج تخريبي روي جمعيت ايران

نويسنده: سياوش رسولي

کاهش جمعيت ايران در چندين سال گذشته و نزول نرخ باروري ايراني به ۱.۷ سبب شده تا بسياري ازصاحب نظران توجهشان به اين سو جلب شود. در اين ميان به نظر مي رسد که علاوه بر برخي رويکرد ها و تصميم گيري ها عوامل رواني بيروني هم در رخ دادن کاهش نرخ تاثير داشته اند. به شکلي که امروز در جامعه ايران شاهد نوعي تغيير فکري-رفتاري در برخي اقشار نسبت به نهاد خانواده و فرزندآوري هستيم. اين در حالي است که از منظر رسانه اي، رسانه ها به شدت توانايي هدايت افکار عمومي و در نتيجه تاثيرگذاري در رفتار جامعه را دارند.

نگاهي به رفتار ها وسياست هاي برخي رسانه هاي فارسي زبان ماهواره اي حاکي از آن است که اين رسانه ها درباره گسترش تفکر کاهش جمعيت و تغيير ذائقه جامعه ايراني به سوي عدم باروري به طور جدي درحال فعاليت هستند.آن چنان که آنها به صورت هدفمند و با استفاده از تکنيک هاي خاص رواني-رسانه اي به دنبال القاي مسائل خاصي در اين باره بوده اند!
تلاش براي تاثير بر سبک زندگي

سهيل سماوات کارشناس رسانه اي در اين باره خاطرنشان مي کند: يکي از مهم ترين ترفندهاي رسانه هاي غربي بهره گيري از تاکتيک برچسب زني است. به اين صورت که هرکدام از اين رسانه ها برنامه هاي مشاوره اي خاصي دارند.برنامه هايي که به تعبير اين رسانه ها در آن يک روانشناس و يا کارشناسان به خانواده ايراني پيشنهادهايي براي سبک زندگي مي دهد.
اين مدرس دانشگاه مي گويد: در اين برنامه ها در برخي موارد به شدت به زناني که به فرزندآوري و داشتن بچه و نگهداري از آن علاقه دارند برچسب زده مي شود.آن چنان که کارشناس اين برنامه ها دائما به اين افراد عناويني همچون عقب مانده، متحجر و … نسبت مي دهد.
در اين ميان به نظر مي رسد که اين رسانه ها در حال اجراي فرآيند روانشناسانه اي در اين باره روي ذهن خانواده هاي ايراني و به ويژه زنان هستند. به شکلي که تاکيد بر مسائل سلامت در اين باره يکي از مهم ترين نکات مطرح شده از سوي آنهاست.

سماوات، در اين باره مي گويد: در بسياري از اين شبکه هاي ماهواره اي دائما بر اين تاکيد مي شود که بيماري هاي مختلفي پس از بارداري به سراغ زنان خواهد آمد. تناسب اندام آنها به هم خواهد خورد. و… نمونه بارز اين مسئله را مي توان در برنامه هاي سلامت شبکه «من و تو» يا شبکه «پارس» و «تري اي فاميلي» مشاهده کرد. درتمام برنامه هاي پزشکي اين شبکه ها «فرزندهراسي» گسترده اي ترويج مي شود.
سلامت هراسي براي فرزند آوران

احمد جلالي، روانشناس و پژوهشگر نيز در اين باره مي گويد: تاکيد بر از بين رفتن سلامت زنان دقيقا نکته اي است که از لحاظ رواني به شدت زنان را تحت تاثير قرار خواهد داد. وقتي يک زن ايراني در روز چندين ساعت اين برنامه ها را مشاهده مي کند و در طول روز بار ها به او در برنامه هاي اين شبکه ها گوشزد مي شود که فرزند آوري روي سلامت تو تاثير خواهد گذاشت چگونه مي شود تاثير آن در رفتارش مشاهده نشود؟ ضمن اينکه بايد به اين اشاره کرد که اين صحبت ها در جمع هاي دوستانه دوباره تکرار مي شود و اين يعني تاثيرگذاري مضاعف!
يک سياه نمايي همه جانبه

در اين بين به نظر مي رسد که نااميد سازي از آينده از طريق سياه نمايي فوق العاده از ديگر تکنيک هاي تاثير گذاري رواني در برنامه هاي اين شبکه هاست. سهيل سماوات کارشناس رسانه و مدرس دانشگاه در اين باره مي گويد: تاکيد دائم براينکه شرايط اقتصادي بحراني است و همچنين سياه نمايي با دستکاري در آمار ارائه شده به مخاطب درباره وضعيت اقتصاد ايران، از مهم ترين تاکتيک هاي رواني اين رسانه ها است. آنها سعي مي کنند از اين طريق به طور غير مستقيم مخاطب را از ايجاد هر گونه تحول جديد در زندگي مانند فرزند آوري برحذر دارند. به اين شکل که آنها تلاش دارند تا به مخاطب اين گونه القا کنند که فرزند آنها در نهايت هيچ آينده اي ندارد! اين سبک، در واقع تلاش دارد تا ذهن مخاطب را در فوجي از مشکلات ساختگي اسير کند.
فضاي ذهن مخاطب، در چمبره سيگنال ها

جلالي مي افزايد: سياه نمايي در بسياري از مواقع مي تواند به طور جدي در ذهن مخاطب و روان او اثر گذارد. روان مخاطب در اين صورت به شکل قابل توجهي تحت تسلط فضاي سياهي قرار مي گيرد که اين رسانه ها حول محور افکار او ايجاد کرده اند. به اين ترتيب که زوجين ايراني با ديدن برنامه هاي اين شبکه هاي ماهواره اي دائما به يکديگر گوشزد مي کنند که در صورت به دنيا آوردن فرزند فقر در انتظار آنهاست. همان گونه که دائما رسانه هاي خارجي در اين باره به همين صورت به زوج هاي ايراني هشدار مي دهند و آنها را از فقر مي ترسانند.
مجرد ها و تازه متاهل ها جامعه مورد هدف

اين مدرس دانشگاه در ادامه مي افزايد: اين مسئله نه تنها موجب عدم فرزندآوري از سوي زوجين مي شود، بلکه باعث عقب نشيني ۱۶ ميليون جوان مجرد از ازدواج خواهد شد. به اين ترتيب اثر آنها به صورت مضاعفي در وضعيت رشد جمعيت خود را به نمايش خواهد گذاشت. به واقع اگر در سوي مقابل اين موج سياه نمايانه نتوانيم اميد و نشاط را به جوان هاي در آستانه ازدواج و آن دسته از جواناني که ازدواج کرده و پتانسيل فرزندآوري دارند تزريق کنيم با بحران هاي گسترده تري نسبت به امروز دچار خواهيم شد.اين روانشناس وکارشناس حوزه جوانان با اشاره به پتانسيل بالاي فرزند آوري در بين جوانان در آستانه ازدواج عنوان مي کند: اگر مجرد ها از طريق اقناع به ازدواج راضي شوند و شرايط براي آنها فراهم شود حداقل در سال هاي آينده نزديک به شش ميليون به جامعه اضافه خواهد شد. اما موج منفي گرايانه اي که اين رسانه ها به راه انداخته اند قطعا روي تصميم جواناني که مخاطب اين شبکه ها هستند تاثيرگذار بوده و اثرگذار خواهد بود.
در اين ميان به نظر مي رسد که القاي نوعي انگاره هاي توسعه يافتگي از ديگر تاکتيک هاي رواني اين رسانه ها در اين ماجرا مي باشد. سهيل سماوات، پژوهشگر رسانه، در اين باره مي گويد: اين رسانه ها معمولادر ماجراي تشويق به عدم فرزند آوري تلاش مي کنند تا به مخاطب القا کنند که جلوگيري از بارداري در واقع سبب مي شود تا فردي روشنفکر در جامعه شناخته شود .درواقع کارشناسان اين شبکه هاي ماهواره اي دائما در تلاش هستند تا به مخاطب خود اين مسئله را انتقال دهند که مي تواند حتي در طول زندگي خود اصلابچه دار نشود تا به اين ترتيب فردي با فرهنگ مترقي تري در جامعه ديده شود