محمدعلی کعبی



شب قدر ، شبِ میهمانی رازها است. چگونه خواب، سرزمین چشم‏هایم را فتح کند، وقتی که به استقبالِ واژگانِ نور می‏روند؟! امشب پنجره‏ها ستاره می‏چینند تا جوشن‏کبیر، با تمام عظمتش آغاز شود، باران خواهد گرفت.
شب یلدایِ روح است؛ یلدایی که مقیاسش زمینی نیست. یلدایی که هیچ یلدایی به ارزش یک ساعت آن هم نمی‏رسد حال آنکه هم‏وزن هزار ماه است.
، تمام فرشتگان آسمان، با کسی که قرارِ زمین است وعده دیدار دارند. چه بزمی است در زمین و چه شوری است در آسمان و نردبان دعا چقدر شلوغ است!
دست‏ها چونان مزارع آفتابگردان، بلند شده‏اند و کهکشان‏ها را می‏کاوند. خاک، به شدت به افلاک نزدیک است و الغوث الغوث، پروانه پروانه از رویِ انگشت‏ها به سوی دوست پر می‏زند. دهان‏ها بویِ ذکر می‏دهند و «کلیدهایِ بهشت» همه جا پخشند. «مفاتیح الجنان» قدر دانستنِ زمان را آسان می‏کند!
و در این میان، نام علی علیه‏السلام چونان خورشید، بر دریایِ سرخِ اندوهِ جانمازها و شبستان‏ها می‏تابد. غروب است یا شب؟ چه زود سحر در راه است.

بررسى مفهوم ذكر
هنگامى‌كه درباره ذكر خدا و مطلوب بودن آن سخن به ميان مى‌آيد و مثلاً، در وصف دوستان خدا گفته مى‌شود كه دائماً به ذكر خداوند مشغولند و هيچ كارى آن‌ها را از ذكر خدا باز نمى‌دارد، در آغاز چهره افرادى در ذهن انسان تصوير مى‌شود كه پيوسته لب هايشان در حركت و به ذكر خداوند گويا است و زبانشان مشغول خواندن اذكار و اوراد است؛ يعنى در ابتدا، عرف مردم ذكر را منحصر در ذكر لفظى مى‌دانند؛ در صورتى كه طبق آنچه از روايات و قرآن كريم استفاده مى‌شود، گستره و شمول و عمق ذكر فراتر از اين است. از اين رو، ضرورت دارد قدرى درباره مفهوم ذكر بحث كنيم.
در زبان فارسى كلمه «ياد» معادل كلمه ذكر است كه به خوبى معناى آن را مى‌رساند و از اين جهت مى‌توان گفت كه كلمه ذكر از معدود واژگان عربى است كه معادل فارسى آن به صورت منفرد و بدون تركيب، كاملا معناى ذكر را مى‌رساند.
راغب اصفهانى دو معنا براى ذكر بر مى‌شمارد. وى مى گويد: گاهى ذكر به معناى توانايى انسان براى حفظ شناختى است كه حفظ كرده است، و گاهى به معناى حضور معنايى در قلب و يا سخنى بر زبان است و تقسيم ذكر به ذكر قلبى و ذكر لسانى به معناى دوم مربوط مى‌شود و هريك از ذكر لسانى و قلبى خود بر دو گونه اند: 1. ذكر پس از فراموشى، 2. ذكر بدون سابقه فراموشى كه در ادامه توجه و هشيارى انسان رخ مى‌دهد